Psy towarzyszą człowiekowi od dziesiątek tysięcy lat i zyskały miano najlepszego przyjaciela. Po udomowieniu ludzie celowo dobierali osobniki o pożądanych cechach, co przez wieki znacząco zmieniło wygląd i temperament wielu ras. Często te zabiegi służyły wygodzie ludzi, nie zaś dobru zwierząt — i w niektórych przypadkach doprowadziły do poważnych problemów zdrowotnych. Dopiero w XX wieku metody hodowlane stały się bardziej złożone i systematyczne.
Co to jest selektywna hodowla i kiedy się zaczęła?
Selektywna hodowla to świadomy wybór osobników z pożądanymi cechami do rozrodu, aby zwiększyć ich występowanie w populacji. Głównym celem bywała zwykle korzyść dla człowieka — dlatego efekty takiego doboru nie zawsze były korzystne dla psów w ich naturalnym środowisku.
Jedne z najwcześniejszych przykładów kontrolowanego doboru pochodzą sprzed tysięcy lat, kiedy ludzie modyfikowali rośliny i zwierzęta, by uzyskać cechy użyteczne dla społeczności rolniczych.
Dlaczego ludzie zaczęli selektywnie rozmnażać psy?
Gdy społeczeństwa stawały się osiadłe i rolnicze, zaczęto preferować mniejsze, spokojniejsze psy — łatwiejsze do utrzymania w bliskim sąsiedztwie ludzi. Selekcja ukierunkowana na przyjazny temperament i konkretne cechy użytkowe zmieniła wygląd i zachowanie psów na przestrzeni wieków.
Jak wyglądały pierwotne psy?
W wyniku udomowienia wilków powstały rasy o bardzo różnym wyglądzie. Na przestrzeni ostatnich 100 lat wiele popularnych ras uległo dużym przemianom – niekiedy subtelnym, a niekiedy drastycznym. Poniżej przedstawiamy przegląd wybranych ras i zmian, jakie zaszły w ich wyglądzie i sylwetce.
Pug (mops) – sto lat temu
Sto lat temu mopsy były podobnej wielkości jak dziś, ale miały dłuższe nogi, dłuższy pysk i smuklejszą sylwetkę. Współczesne cechy, takie jak ogromne oczy i mocno spłaszczony pyszczek, powstały wskutek intensywnej selekcji i niestety przyczyniły się do częstych problemów oddechowych i innych schorzeń.
Bull Terrier – sto lat temu
Porównując dawne i współczesne bulterriery widać skróconą twarz, mocniejsze szczęki i bardziej wypukły grzbiet nosa. Sylwetka stała się bardziej umięśniona, a nogi krótsze — cechy te kształtowano z myślą o użyciu psa do walk w epoce wiktoriańskiej.
Irish Setter
Irish settery niewiele zmieniły się na przestrzeni wieku. Obecnie mają dłuższą, gęstszą szatę w intensywnym kasztanowym odcieniu i nieco smuklejszą sylwetkę niż dawniej.
Reklama
West Highland White Terrier
Ta urocza biała rasa przeszła stosunkowo niewielkie zmiany — główną różnicą jest nieco dłuższa i gęstsza sierść. Rasa została ukształtowana w XIX wieku i od tamtej pory pozostała dość spójna pod względem wyglądu.
Old English Sheepdog
Owczarek staroangielski dawniej był znacznie bardziej kudłaty niż dziś. Poza zmianami w okrywie włosowej rasa ta należy do grona tych, które najmniej zmieniły się w ciągu stulecia.
Basset Hound
Basset houndy zmieniły proporcje ciała: krótsze tylne nogi, dłuższe, obwisłe uszy, bardziej opadająca twarz i większa ilość fałd skórnych — cechy, które sprawiają, że wygląd rasy jest dziś bardzo charakterystyczny.
Dobermann
Rasa wyhodowana pod koniec XIX wieku w Turyngii ma dziś smuklejszą sylwetkę niż dawniej. W przeszłości powszechne były obcinanie uszu i ogona — praktyki te dziś w wielu krajach są zakazane — a psy miały reputację bardziej agresywnych niż współczesne osobniki.
Dachshund (jamnik)
Jamniki, pierwotnie hodowane do polowań w Europie XV wieku, dziś mają dłuższe pyski i ciało, nieco szerszą klatkę piersiową oraz krótsze tylne kończyny, co daje im charakterystyczny „parówkowy” kształt sylwetki.
Newfoundland
Choć zewnętrznie podobne, nowofundlandy prawdopodobnie były nieco mniejsze niż współczesne. Archiwalne źródła sugerują, że w 1915 roku waga tej rasy była niższa niż u dzisiejszych samców, które mogą osiągać znaczne masy.
Owczarek niemiecki (German Shepherd)
Owczarki niemieckie stały się większe, z dłuższą i gęstszą sierścią, szerszą klatką piersiową i inną budową szkieletu. Intensywna hodowla doprowadziła u niektórych lini do większej podatności na schorzenia stawów, takich jak zapalenie stawów.
Scottish Terrier
Szkocki terier ma dziś znacznie dłuższą, miększą sierść o nieco innej strukturze — dawniej włos był bardziej druciany.
Airedale Terrier
Airedale’y niewiele zmieniły się pod względem budowy — obecnie mają bardziej bujną sierść i dłuższy pysk z większą ilością futra. Są też uważane za największe spośród terierów.
Rottweiler
Rottweilery zmieniły kształt głowy: krótszy pysk, silniejsze szczęki i inna budowa czaszki. Obecnie rzadko spotyka się obcinane ogony, a sierść często jest bardziej szorstka niż dawniej.
Shetland Sheepdog
Mimo że sheltie uważa się za małą rasę, z upływem lat średni rozmiar osobników zwiększył się, a okrywa włosowa stała się dłuższa — przystosowanie do surowszych warunków klimatycznych.
Boxer – sto lat temu
Boxery powstały w wyniku selekcji mniejszych mastifów i buldogów. Dawniej miały inną budowę i dłuższe pyski; dziś twarz jest bardziej skrócona i opadająca, co nadaje im charakterystyczny wyraz.
Great Dane (dog niemiecki)
Dog niemiecki dawniej ważył mniej niż współczesne okazy. Zmiany hodowlane sprawiły, że niektóre linie osiągają dziś większe masy i rozmiary niż sto lat temu; rasa bywała też wykorzystywana w przeszłości do polowań.
Chow Chow
Chow chow’y przed stu laty ważyły przeciętnie mniej niż dziś. Człowiek selekcjonował tę rasę pod kątem gęstszej okrywy, by lepiej znosiły pracę w śniegu, a współczesne psy mają często bardziej pomarszczoną twarz i masywniejszą sylwetkę.
Saluki
Saluki stały się wyższe i smuklejsze niż dawniej — z wydłużonymi uszami i nogami. To psy o silnym przywiązaniu do towarzystwa i chęci przebywania blisko ludzi.
Który przykład selektywnej hodowli zaskoczył Cię najbardziej?
Obserwowanie, jak popularne rasy zmieniły się przez sto lat, bywa fascynujące — ale też przypomina o odpowiedzialności, jaką niesie hodowla ukierunkowana na wygląd. Selektywne dobieranie cech może przynieść korzystne rezultaty, lecz może też prowadzić do problemów zdrowotnych. Najlepiej dbać o dobro psów, nie poddając się modom, i rozważnie podchodzić do rozmnażania, a przy wyborze pupila brać pod uwagę adopcję ze schroniska.
Reklama
Psy towarzyszą człowiekowi od dziesiątek tysięcy lat i zyskały miano najlepszego przyjaciela. Po udomowieniu ludzie celowo dobierali osobniki o pożądanych cechach, co przez wieki znacząco zmieniło wygląd i temperament wielu ras. Często te zabiegi służyły wygodzie ludzi, nie zaś dobru zwierząt — i w niektórych przypadkach doprowadziły do poważnych problemów zdrowotnych. Dopiero w XX wieku metody hodowlane stały się bardziej złożone i systematyczne.
Co to jest selektywna hodowla i kiedy się zaczęła?
Selektywna hodowla to świadomy wybór osobników z pożądanymi cechami do rozrodu, aby zwiększyć ich występowanie w populacji. Głównym celem bywała zwykle korzyść dla człowieka — dlatego efekty takiego doboru nie zawsze były korzystne dla psów w ich naturalnym środowisku.
Jedne z najwcześniejszych przykładów kontrolowanego doboru pochodzą sprzed tysięcy lat, kiedy ludzie modyfikowali rośliny i zwierzęta, by uzyskać cechy użyteczne dla społeczności rolniczych.
Dlaczego ludzie zaczęli selektywnie rozmnażać psy?
Gdy społeczeństwa stawały się osiadłe i rolnicze, zaczęto preferować mniejsze, spokojniejsze psy — łatwiejsze do utrzymania w bliskim sąsiedztwie ludzi. Selekcja ukierunkowana na przyjazny temperament i konkretne cechy użytkowe zmieniła wygląd i zachowanie psów na przestrzeni wieków.
Jak wyglądały pierwotne psy?
W wyniku udomowienia wilków powstały rasy o bardzo różnym wyglądzie. Na przestrzeni ostatnich 100 lat wiele popularnych ras uległo dużym przemianom – niekiedy subtelnym, a niekiedy drastycznym. Poniżej przedstawiamy przegląd wybranych ras i zmian, jakie zaszły w ich wyglądzie i sylwetce.
Pug (mops) – sto lat temu
Sto lat temu mopsy były podobnej wielkości jak dziś, ale miały dłuższe nogi, dłuższy pysk i smuklejszą sylwetkę. Współczesne cechy, takie jak ogromne oczy i mocno spłaszczony pyszczek, powstały wskutek intensywnej selekcji i niestety przyczyniły się do częstych problemów oddechowych i innych schorzeń.
Bull Terrier – sto lat temu
Porównując dawne i współczesne bulterriery widać skróconą twarz, mocniejsze szczęki i bardziej wypukły grzbiet nosa. Sylwetka stała się bardziej umięśniona, a nogi krótsze — cechy te kształtowano z myślą o użyciu psa do walk w epoce wiktoriańskiej.
Irish Setter
Irish settery niewiele zmieniły się na przestrzeni wieku. Obecnie mają dłuższą, gęstszą szatę w intensywnym kasztanowym odcieniu i nieco smuklejszą sylwetkę niż dawniej.
West Highland White Terrier
Ta urocza biała rasa przeszła stosunkowo niewielkie zmiany — główną różnicą jest nieco dłuższa i gęstsza sierść. Rasa została ukształtowana w XIX wieku i od tamtej pory pozostała dość spójna pod względem wyglądu.
Old English Sheepdog
Owczarek staroangielski dawniej był znacznie bardziej kudłaty niż dziś. Poza zmianami w okrywie włosowej rasa ta należy do grona tych, które najmniej zmieniły się w ciągu stulecia.
Basset Hound
Basset houndy zmieniły proporcje ciała: krótsze tylne nogi, dłuższe, obwisłe uszy, bardziej opadająca twarz i większa ilość fałd skórnych — cechy, które sprawiają, że wygląd rasy jest dziś bardzo charakterystyczny.
Dobermann
Rasa wyhodowana pod koniec XIX wieku w Turyngii ma dziś smuklejszą sylwetkę niż dawniej. W przeszłości powszechne były obcinanie uszu i ogona — praktyki te dziś w wielu krajach są zakazane — a psy miały reputację bardziej agresywnych niż współczesne osobniki.
Dachshund (jamnik)
Jamniki, pierwotnie hodowane do polowań w Europie XV wieku, dziś mają dłuższe pyski i ciało, nieco szerszą klatkę piersiową oraz krótsze tylne kończyny, co daje im charakterystyczny „parówkowy” kształt sylwetki.
Newfoundland
Choć zewnętrznie podobne, nowofundlandy prawdopodobnie były nieco mniejsze niż współczesne. Archiwalne źródła sugerują, że w 1915 roku waga tej rasy była niższa niż u dzisiejszych samców, które mogą osiągać znaczne masy.
Owczarek niemiecki (German Shepherd)
Owczarki niemieckie stały się większe, z dłuższą i gęstszą sierścią, szerszą klatką piersiową i inną budową szkieletu. Intensywna hodowla doprowadziła u niektórych lini do większej podatności na schorzenia stawów, takich jak zapalenie stawów.
Scottish Terrier
Szkocki terier ma dziś znacznie dłuższą, miększą sierść o nieco innej strukturze — dawniej włos był bardziej druciany.
Airedale Terrier
Airedale’y niewiele zmieniły się pod względem budowy — obecnie mają bardziej bujną sierść i dłuższy pysk z większą ilością futra. Są też uważane za największe spośród terierów.
Rottweiler
Rottweilery zmieniły kształt głowy: krótszy pysk, silniejsze szczęki i inna budowa czaszki. Obecnie rzadko spotyka się obcinane ogony, a sierść często jest bardziej szorstka niż dawniej.
Shetland Sheepdog
Mimo że sheltie uważa się za małą rasę, z upływem lat średni rozmiar osobników zwiększył się, a okrywa włosowa stała się dłuższa — przystosowanie do surowszych warunków klimatycznych.
Boxer – sto lat temu
Boxery powstały w wyniku selekcji mniejszych mastifów i buldogów. Dawniej miały inną budowę i dłuższe pyski; dziś twarz jest bardziej skrócona i opadająca, co nadaje im charakterystyczny wyraz.
Great Dane (dog niemiecki)
Dog niemiecki dawniej ważył mniej niż współczesne okazy. Zmiany hodowlane sprawiły, że niektóre linie osiągają dziś większe masy i rozmiary niż sto lat temu; rasa bywała też wykorzystywana w przeszłości do polowań.
Chow Chow
Chow chow’y przed stu laty ważyły przeciętnie mniej niż dziś. Człowiek selekcjonował tę rasę pod kątem gęstszej okrywy, by lepiej znosiły pracę w śniegu, a współczesne psy mają często bardziej pomarszczoną twarz i masywniejszą sylwetkę.
Saluki
Saluki stały się wyższe i smuklejsze niż dawniej — z wydłużonymi uszami i nogami. To psy o silnym przywiązaniu do towarzystwa i chęci przebywania blisko ludzi.
Który przykład selektywnej hodowli zaskoczył Cię najbardziej?
Obserwowanie, jak popularne rasy zmieniły się przez sto lat, bywa fascynujące — ale też przypomina o odpowiedzialności, jaką niesie hodowla ukierunkowana na wygląd. Selektywne dobieranie cech może przynieść korzystne rezultaty, lecz może też prowadzić do problemów zdrowotnych. Najlepiej dbać o dobro psów, nie poddając się modom, i rozważnie podchodzić do rozmnażania, a przy wyborze pupila brać pod uwagę adopcję ze schroniska.
Polub nas →
